مولتی ویتامین های زندگی مشترک

حسن خلق، واژه ای است که ترسیم کننده روحی زلال و طبعی بلند و رفتاری جاذبه دار است. حسن خلق، شاه کلید تحکیم روابط زن و شوهر است. حسن خلق که از آن به اخلاق نیکو هم تعبیر می شود، دارای سه خوش مقدس است: بخشی از آن در «خوشرویی»، بخشی در «خوشخویی» و بخشی هم در «خوشگویی».

خوشرویی
در مواجهه دو نفر با یکدیگر، پیش از هر سخن و عمل، دو صورت با هم روبرو می شوند. مواجهه دو انسان با هم و کیفیت این رویارویی چهره ها، نقش عمده در نحوه گفتار دارد و رمز گشایش قفل دلهاست. خوشرویی هم در نگاه مطرح است، هم در لبخند، هم در گفتار و رفتار.  مبدأ بسیاری از آشنایی ها یک تبسم بوده است و از سوی دیگر، روابط بسیاری با اخم و ترش رویی به هم خورده است. زیرا چهره اخمو و ابروهای گره خورده و صورت در هم و بسته، دریچه ارتباط و صمیمیت را می بندد و بر عکس، چهره شکفته و باز، کلید آغاز محبت و دوستی است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این رابطه می فرمایند: «با مومنان با چهره گشاده و روی باز دیدار کن که روی خوش و چهره باز، موجب جذب دل ها و افزونی محبت هاست .»
هنگامی که مردی با خستگی ناشی از فعالیت روزانه وارد منزل می شود، انتظار دارد با همسری خوشرو و با تبسم رو به رو گردد. اگر زن نیز با ترشرویی با وی برخورد کند، خستگی های مرد بر تنش می ماند و اندوهناک میگردد زیرا خوشرویی زن در برخورد با همسرش، برای مرد، ارزش بسیاری دارد. البته این به معنای این نیست که آقایان فکر کنند همسرشان در منزل، کاری انجام نمی دهد و خسته نیست.  درواقع، اگر هر یک از زن و مرد بدانند که دیگری در انجام مسئولیت های خود، انرژی گذاشته و لذا خسته است، یکدیگر را درک کرده و از هم طلبکار نیستند و در نتیجه مرد، با بی حوصلگی و بدخلقی وارد منزل نمی شود و زن نیز با رویی خوش و تبسمی بر لب، به استقبال همسرش می رود.

امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند: «هر مسلمانی که با مسلمانی دیدار کند و در برخورد، او را شادمان سازد، خدای متعال نیز او را خوشحال و مسرور خواهد ساخت .»

خوشگویی
از شاخه های دیگر حسن خلق، که روابط را استوار تر و پیوند ها را صمیمی تر می سازد، گفتار دلپذیر و شادی بخش است. متانت در سخن، ادب در گفتار و زیبایی در کلام، خصلت پاکدلان بی کینه و خلق و خوی اولیای خداست. پذیرایی از دیگران، همیشه با میوه و شیرینی نیست! گاهی پذیرایی با یک کلام خوب، سخن شایسته، تشویقی بجا، تحسین بخردانه، و بیان امید آفرین است. امام صادق (علیه السلام ) در این باره می فرمایند: «هرکس به برادر دینی خود مرحبا بگوید، خدای متعال تا روز قیامت برای او مرحبا و آفرین می نویسد .»

علت چنین پاداش عظیمی در مقابل رفتار به ظاهر کوچکی مانند «آفرین گفتن»، چه می تواند باشد؟ شاید یکی از علل مهم آن، تأثیرات اجتماعی چنین تشویق هایی در نرم ساختن دلها، جلب عواطف، استوار ساختن روابط بین افراد، تسهیل مسیر خوب بودن و ایجاد انگیزه در افراد برای پاکی و انجام خیرات باشد. علاوه بر این، آن کس که خوش گو باشد، از دیگران نیز کلامی نیکو می شنود . چنانکه امام علی (علیه السلام ) می فرمایند: «زیبا خطاب کنید تا زیبا پاسخ بشنوید .»

در روابط بین همسران نیز زن و شوهر باید تصمیم بگیرند که در خلوت خود، با کلمات محبت آمیز یکدیگر را صدا بزنند، در مقابل چشم دیگران یکدیگر را با لفظ آقا و خانم خطاب کنند، نزد بچه ها به یکدیگر احترام بگذارند و با هم دعوا نکنند، حتی در حین دعواهای دو نفره و خصوصی شان، توجه داشته باشند که حرمت ها از بین نروند و به یکدیگر توهین نکنند، و همواره در زندگی مشترکشان، نحوه برخورد و خطاب کردن اهل بیت در حدیث کساء را مد نظر داشته باشند و الفاظ سرشار از مهر و عاطفه آن بزرگواران را الگوی خود قرار دهند.

خوشخویی
از رموز موفقیت پیامبر مهربان اسلام صلی الله علیه و آله در دعوت و رسالت خویش، خوشخویی ایشان در برخورد با مردم بود. چنانچه قرآن کریم به این مطلب اشاره کرده و می گوید: «به دلیل رحمتی از جانب خدا بود که با مردم، نرمخو و مهربان بودی. و چنانچه خشن و سنگدل بودی، قطعا از اطراف تو پراکنده می شدند .» با توجه به این آیه شریفه، مشخص می شود که خوشخو بودن، نشانه ای از رحمت خدای مهربان است و چه خوش سعادت است کسی که چنین نعمتی را از خداوند طلب می کند و با خوشخویی در مقابل مردم، شکر این نعمت الهی را به جا می آورد.

صبرو بردباری، رفتار شایسته و مودبانه، فروخوردن خشم، خویشتن داری در مقابل بدیهای دیگران و نیز بدی را با خوبی پاسخ دادن، از مظاهر خوشخویی است که در تعابیر دینی، پاداش فروانی برای صاحب آن شمرده شده است. از جمله، پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند: «انسان، به دلیل خوشخویی اش، به مقام روزه داران شب زنده دار می رسد . »
به طور کلی، از تعالیم اسلام چنین بر می آید که خوش خلقی، دین و مرام مسلمان است و میزان اسلامی بودن اخلاق هر مسلمان را باید در نحوه معاشرتش با دیگران جست و جو کرد. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند: ایمان کسی کامل تر است که اخلاقش بهتر باشد .» و به تعبیر امام صادق علیه السلام : «پس از عمل به واجبات الهی، محبوب ترین کارها نزد خداوند آن است که انسان، اخلاقی سازگار با مردم داشته باشد و اهل مدارا باشد ».

در روابط بین همسران، اهمیت خوشخویی به مراتب بیشتر می شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «اخلاقت را با خانواده ات، نیکو گردان .» و نیز می فرمایند: «بهترین شما، کسی است که نسبت به خانواده اش بهتر باشد .»

از سوی دیگر، اگر یکی از زن یا مرد در انجام این وظیفه مهم خود کوتاهی کرد، دیگری باید خویشتن دار بوده و پاسخ بدخلقی وی را با بد اخلاقی ندهد و بداند که صبر وی در این راه، هم باعث فروکش شدن خشم طرف مقابل و شرمندگی و تنبه او می شود، و هم پاداش معنوی برای وی به همراه خواهد داشت. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «مردی که بر رفتار زن بد اخلاق خود صبر کند و در این کار، امید پاداش داشته باشد، خداوند به او ثواب شاکرین را عطا خواهد کرد .» و نیز می فرمایند: «هر زنی که در برابر بداخلاقی های شوهرش، بردباری کند، خداوند ثواب عمل آسیه را به وی عطا خواهد کرد .»

دین اسلام، نقش اخلاق نیکو (حسن خلق) را در روابط اجتماعی و نیز در روابط بین همسران، بسیار مهم می داند. حسن خلق، دارای سه خوش مقدس است: بخشی از آن در «خوشرویی»، بخشی در «خوشخویی» و بخشی هم در «خوشگویی». که رعایت هر سه آنها، در تحکیم روابط بین همسران، نقش مهمی ایفا میکند.
منبع: تبیان - بیتوته